12/12/13

E QUE VÉN A SER O VALEGO?


Estivemos a analizar nos últimos días a situación lingüística do Estado español, seguindo a información do libro de texto, e chegamos á conclusión de que son sete as linguas existentes -aragonés, aranés, asturiano, galego, castelán, éuscaro e catalán- malia só as catro últimas teren a consideración de oficiais.

Algo nos anunciaba esa unidade sobre a existencia en Extremadura da fala, un idioma que garda gran semellanza co galego. 

Para sabermos algo máis, imos ler esta entrevista que no xornal Praza pública realizan ao sociolingüista e profesor da Universidade de Vigo, Xosé Henrique Costas, a raíz da publicación do seu libro O Valego. As falas de orixe galega do Val do Ellas (Cáceres-Estremadura)

DESCUBERTA VIAXEIRA




A nosa guía Cintia Riveiro explícanos as características dese lugar destacado da Costa da Morte que estabamos pendentes de descubrir nos últimos días: o Cabo Vilán.

Velaí as súas palabras:

O  Cabo Vilán está situado na Costa da Morte, máis concretamente no concello de Camariñas.Foi declarado de Interese Nacional no ano 1933, por ser un lugar rochoso e escarpado, e na actualidade é considerado Monumento Natural. 
 
O faro deste cabo sinala un dos tramos máis fermosos e perigosos da Costa da Morte e é o máis antigo de España.
 
Perto do Cabo está o Cemiterio dos Ingleses, lugar onde están enterrados os homes que pereceron no navió inglés Serpent no ano 1890, que afundiu perto deste lugar un día de tormenta.

10/12/13

DE CARRICANTAS E VAGALUMES


Despois de ler esta nova entrada do blog persoal do escritor Xabier P. Docampo, De carricantas e vagalumes, imos traballar estas cuestións referentes ao texto expositivo ás que daredes resposta nos vosos cadernos para facermos corrección colectiva na aula:

1. Resumo

2. Tema 

2. Estrutura

09/12/13

ENTREVISTA A ROSA ANEIROS



Hai uns días, a partir da recompilación de preguntas que preparou a compañeira Judith, enviamos por email este cuestionario que agora reproducimos coas respostas de Rosa Aneiros, autora da nosa primeira lectura trimestral en 4º, Ás de bolboreta.

Moitas grazas a Judith e a Rosa por nos permitiren acceder a este diálogo.



1. O bar O Luzada é real? Se é así, onde se atopa e que te levou a tomalo como modelo espacial?
Non é real..., de todo. Hai un espazo que se lle parece moito, moito pero non coincide exactamente coa descrición que eu fago do Luzada. Escollín un lugar nunha cidade meca de peregrinos, xusto no límite dunha zona peonil e preto dun colexio porque necesitaba todos eses elementos narrativamente. Eses compoñentes axudábanme a tecer o relato e a contar os sucesos que acontecen... O bar é un magnífico lugar de reunión de persoas descoñecidas con culturas, valores, ideoloxías, condicións sociolaborais e idades diferentes.


2. Cales foron as razóns que che levaron a escribir as distintas historias que forman Ás de Bolboreta?
As historias naceron por separado e, cando xa tiña varias, decateime de que había un fío condutor que podía unilas para construír un único universo literario. Ese fío non era outro que o bar Luzada, ese espazo que fai que conflúan os personaxes e os seus tempos. Cando fun consciente disto todo foi moito máis sinxelo de narrar.

3. Por que os capítulos están numerados e non teñen un título fixo?
Ahhhh... Os capítulos teñen o seu aquel! Responden a unha lóxica que non é a correlativa habitual e por iso sorprenden. Pero asegúrovos que teñen un, ou varios sentidos. Pensade nos tempos. Pensade nos espazos. Nos números positivos. Nos números negativos. Nos correlativos. Nos saltos. Isto é moito máis divertido que poñer título fixo! Gústame moitísimo xogar con quen le e esta é unha maneira de presentarvos un crebacabezas para que vós sexades parte activa da lectura..

4. Inspirácheste nalguén real para definir a cada un dos personaxes? E para definir a súa historia?
Non hai ningún personaxe que case exactamente con alguén que coñeza pero, por desgraza, moitas historias acabaron sendo reais. Lembrades os rapaces do monte Gurugú? O outro día produciuse un suceso terrible na aba dese monte cos inmigrantes que intentaban entrar en Europa. Lembrades a rapaza kurda e a súa acción suicida? As chamadas -mal chamadas- primaveras árabes tiveron o seu detonante na queima ao bonzo dun rapaz que rexentaba un posto de froitas e verduras en Tunisia... E así podería seguir... A realidade sempre supera a ficción, particularmente cando falamos de historias que teñen a súa orixe na actualidade inmediata.

08/12/13

REVISTA NÓS

 
Colección facsimilar da Revista Nós

A casa de Manuel María gardaba para a nosa visita, nomeadamente para o alumnado de 4º, a copia facsimilar da Revista Nós

Portada da Revista Nós deseñada por Castelao


É hora de traballarmos aquelas "Primeiras verbas" que inauguraban e presentaban esta revista editada entre 1920 e 1936 con contidos literarios, lingüísticos, artísticos, etnográficos, filosóficos e de pensamento político.

Leamos e comentemos que raíces substentaban este proxecto editorial:



Pra ledicia de todos e pra enseño de moitos, sai hoxe Nós.

É a ansia qu'oxe sinte Galizia de vivir de novo, de volver ó seu ser verdadeiro e inmorrente, a evidencia luminosa do mañán, o que nos fai saír. Temos unha fe cega, asoluta, inquebrantabel na vitalidade e no xenio da nósa Raza, e mais na eficacia do nóso esforzo pra levala ó acomprimento do seu fado grorioso. Oxe chegou á vida na nósa Terra unha xeración que se deprocatou do seu imperioso deber social de crearen pra sempre a cultura galega. Endexamais foi meirande a nósa autividade creadora. Nós ven a recoller todos ises esforzos d'integración da Patria galega no seu xa rico polimorfismo.

Os colaboradores de Nós poden ser o que lles pete: individualistas ou socialistas, pasatistas ou futuristas, institucionistas ou racionalistas, naturistas ou humanistas; pódense pór en calquera das posicións posibles respeito das catro antonimias da mente contemporánea; poden ser hastra clásicos, con tal de que poñan por riba de todo o sentimento da Terra e da Raza, o desexo coleitivo de superación, a orgulosa satisfaición de seren galegos.

Nós ha ser un estudio piedoso e devoto, cheo de sinceridade, de todol-os valores galegos: dos nósos valores tradicionás, e mais dos valores novos que cada día estanse creando na nósa Terra.

Nós ha ser a representación no mundo da personalidade galega na sua ansia de s'afirmare coma valor universal, autóctono, diferenciado, dentro ou fora da Terra.

Nós ha ser a afirmación pra sempre do verdadeiro ser de Galizia, do Enxebrismo, no que ela tén, debe e quere persistire. O Enxebrismo é a nósa orixinalidade específica, a nósa capacidá de creación, o nóso autóctono dinamismo mental.

Querendo suprimir entremediarios antr'o pensamento galego e o pensamento dos pobos cultos, Nós abre as suas páxinas a prestixiosas persoalidades estranxeiras que contan de nos honrar co'a sua colaboración e tamén ha informar ó púbrico galego do movemento das ideias no mundo civilizado.
Nada mais.

E, ós que s'asombren da nósa confianza, da nósa firme ledicia ó principiar un traballo rudo, hémoslle dicir que temol-a evidencia de sermol-os o millores, os mais doados, os mais fortes; de que todal-as forzas do esprito están conosco, de que imos trunfar por sermos nós, por sermos galegos, e por teren o Tempo e o Mundo os que o piden...

Nós conta achar'agarimo e xenerosa axuda en todol-os que sintan d'iste xeito.
A todol-os que nos lean.

SAÚDE E TERRA.

05/12/13

SAÍDA DIDÁCTICA Á CASA MUSEO DE MANUEL MARÍA

Este mércores 4 de decembro vivimos unha xornada escolar diferente en Outeiro de Rei (Lugo) na terra do escritor Manuel María.



Despois de nos aproximarmos á súa figura e obra a través da exposición que previamente visitamos no centro, desprazámonos ao cemiterio desta localidade para homenaxear o poeta cunha ofrenda poético-floral.





Deseguido, dirixímonos cara á que foi a súa casa natal, A Casa de Hortas, agora convertida en casa museo que recolle todo o legado persoal e literario do escritor en galego máis prolífico de todo o século XX.

A primeira parada foi na antiga palleira da casa, hoxe en día adaptado e acondicionado o seu uso como auditorio, onde nos recibiu o noso guía Fran Rei, ou o que é o mesmo, Fran de Xaviña!


Percorremos as diferentes estancias desta casa labrega observando o conxunto da obra literaria de Manuel María, as mostras da súa faceta dinamizadora cultural e de compromiso político, as coleccións de navallas ou de plumas estilográficas, os seus premios e recoñecementos...





... e a inmensa e completísima biblioteca de máis de 12.000 volumes.


E despedímonos deixando a nosa lembranza agradecida impresa no Libro de Visitas da casa.


Vémonos na próxima saída?



28/11/13

ENCONTRO COA ESCRITORA MARÍA SOLAR



Hoxe comezamos a mañá dun xeito ben diferente ao habitual. Mudamos a aula convencional de 3ºA e 3ºB pola Sala de Usos Múltiples para recibir a María Solar, a creadora da novela As meigas de Lupa, publicada por Edicións Xerais, que nos fixo cabalgar entre o século I e XXI coa rexa e valente Raíña Lupa como compañeira de viaxe.



Unha conversa con María Solar que tamén resultou diferente, pois descubrimos como a experiencia da escrita se foi achegando a ela desde a adolescencia até esta última publicación que tantas alegrías máxicas lle leva dado. Como senón se pode explicar que alguén a quen non coñecía a autora, como David Alonso Garzón, decida crear unha banda sonora de auténtico cine para o teu libro?










Aínda que continuaremos a escoitar esta banda sonora tan fermosísima e acaída á evolución da novela, imos deixar por aquí o enlace ao tema principal desta bada sonora que se titula "O soño de Lupa".

Moitas grazas, María, por nos acompañares hoxe para partillares conosco o pracer da lectura, da procura de historias máxicas que agardan por nós na casa, na familia e no contorno máis próximo, e da escrita!

22/11/13

PARA ESE ALUMNADO FUTBOLEIRO...

... que vive a procura do gol a flor de pel a todas as horas do día... vai dedicada esta entrada hoxe ( e sen que sirva de precedente...).



Quen vai empezar a compoñer este álbum de cromos futboleiro da Costa da Morte????


21/11/13

DA MUIÑEIRA DE RAZO ÁS PERÍFRASES VERBAIS

Hai uns días esta Lingua de Alcaián descubriunos nas aulas de 3º ESO a Muiñeira de Razo nos sons de Xabier Díaz. As coplas da muiñeira leváronnos ao estudo das perífrases verbais. Quen o diría, non si?

Como vimos a urxente necesidade de refrescar esta cuestión, velaquí un enlace directiño á identificación e clasificación do sistema perifrástico verbal galego. 

E como non hai mellor teoría que unha boa práctica, velaquí unhas actividades para se pór ao día.
 
A partir de agora non hai escusas que vallan...

20/11/13

DESTINO COÑECIDO

Desta volta a descuberta viaxeira si que foi fugaz!!!

Judith Martínez e Vanesa Varela decatáronse de que esta nova paradiña faciámola Nas Torres de Mens, mais foi Vanesa quen nos contou algo sobre este lugar bergantiñán tan particular.


A imaxe do blog pertence ás ''Torres de Mens'' que se encontran en Malpica de Bergantiños.

No pasado foi a fortificación dos antigos condes de Altamira; contruíuse entre os séculos (XI-XII) e, despois de ser destruída durante as Guerras Irmandiñas, en 1467 reconstruíuse no século XV. 
 
Consta de vivenda, patio e tres torres cunha muralla case circular.
 
Actualmente, non se pode acceder ao seu interior, permitíndose soamente o acceso polo exterior ata a torre da entrada.
 
O proxecto de restauración e rehabilitación do castelo ''Torres de Mens'', recibiu un diploma de ''Europa Nostra'' en 1993 pois supuxo a recuperación de patrimonio abandonado.

18/11/13

NOVA DESCUBERTA VIAXEIRA

Até tres pretendentas tivo hoxe o noso novo destino viaxeiro: Adriana Lista, Cintia Riveiro e Verónica Viqueira.

Que vos parece?

De entre as tres respostas atinadas, imos escoller a que, ademais, nos achegou información sobre este lugar: o Faro de Punta Nariga.



Deixámosvos coas palabras da guía de 4º Verónica Viqueira:

A foto do blog corresponde ao Faro de Punta Nariga. 
 
Este faro atópase en Malpica e é o último faro construído en España (1998).
 
O cilindro da torre está construído con granito do Porriño conforme o deseño do arquitecto César Portela.
 
Orientado ao oeste, preséntase como a proa dun barco que suca as augas, coroada por unha escultura de bronce. Esta trátase dunha particular estatua do artista Manolo Coia, tallada en 1994, cuxa figura se debate entre o humano e a forma dunha gaivota como se fose unha ave a piques de voar.

QUEN DIXO QUE RAZO SÓ ERA PARA O VERÁN?

Neste tempo de outono, de arrecendo a castañas asadas ou bañadas en auga de fiúncho, podémoslle botar unha cántiga ou unha bailadela a ritmo desta Muiñeira de Razo da Costa interpretada por Xabier Díaz, acompañado por Pedro Lamas (saxo soprano) e Suso Iglesias (acordeón).




15/11/13

VERBAS PARA COMPARTIR

Imos ollar as verbas que reproduce esta curtametraxe, recoñecer aquelas cuxo significado descoñecemos para adoptalas para o noso uso. Finalmente, deixaremos máis abaixo en comentario unha palabra nova, da nosa especial preferencia, coa que nos agasallaremos.

Quen empeza?


AND THE WINNER IS...

Moito tempiño levou descubrir que imaxe era esa que se agochaba na sección "Un lugar por descubrir".

Menos mal que chegou Adriana Lista (3ºA) quen deu con ela e identificou para todas e todos nós: o museo natural de Man de Camelle (Camariñas).

Vexamos algunhas imaxes...














Esta semana volveu ser noticia a catástrofe provocada pola marea negra do petroleiro Prestige. E con ela, tamén Man, o autor deste museo, volveu á actualidade. 

Alguén nos pode poñer na pista das razóns que explican que isto sexa así?

09/11/13

Di o refrán: 

Polo San Martiño faise o magosto con castañas asadas e viño ou mosto

Con todo, tomade atención... Luís Davila advírtenolo...




04/11/13

FRANCISCO CASTRO E A LINGUA DO ALÉN

Hoxe o escritor que moitas e moitos de vós coñecedes en primeira persoa publica, no xornal dixital Praza pública, un artigo relacionado coa nova anterior que reflexionaba sobre a necesidade de facer pervivir a lingua galega máis aló da nosa presenza física no mundo de aquén.

Lápida de Celso Emilio Ferreiro no cemiterio de Celanova




Lápida de María Luísa Moraima, compañeira de Celso Emilio


03/11/13

4 DE NOVEMBRO: DÍA DA CIENCIA EN GALEGO

Hoxe celébrase, por cuarto ano consecutivo, o Día da Ciencia en Galego.

Cada ano descóbrense tres personalidades relacionadas co ámbito da ciencia, tal e como podedes ver no cartaz divulgativo desta edición.


Agora é o momento das preguntiñas...

1. Por que se celebra este día?

2. Que papel desempeñaron no ámbito científico esas tres persoas?


Agardamos os vosos comentarios-respostas por aquí...

AS VANGARDAS (I)

Casa de Manuel Antonio, poeta vangardista rianxeiro, que visitamos o curso pasado

Iniciamos o estudo das vangardas literarias en 4º ESO e para iso imos seguir os contidos didácticos desta etapa renovadora e transgresora a través deste blog.

Para tomar un primeiro contacto informativo e contextualizador, arrancamos coa lectura dos cinco apartados correspondentes á "Introdución".

A posta en común destas tarefas que resolveredes de xeito individual será o venres 8 de novembro.

Boa viaxe vangardista!




02/11/13

AS MEIGAS DE LUPA: A BANDA SONORA

Que vos parece a banda sonora da novela As meigas de Lupa?

Sen palabras...



AS MEIGAS DE LUPA

Rematamos coa lectura da novela de María Solar, As meigas de Lupa, e chega a hora de descubrir datos sobre lugares e persoas que constrúen esa obra.

O primeiro lugar que forma parte da realidade galega é a ambientación no Pico Sacro de Boqueixón (A Coruña).

Imos viaxar cara este simbólico lugar ...



E agora será a propia autora, María Solar, quen nos fale da Raíña Lupa, dos romanos, das meigas...



A LINGUA DO ALÉN





Vivimos nestes días coas lembranzas dos defuntos, visitamos os nosos cemiterios entre chuvias e brétemas. Decatámonos de que nestes lugares de sobrecollemento tamén a lingua está a falar de nós.


O galego semella non ser a lingua do alén, mesmo naqueles casos en que fose a lingua da persoa falecida. Velaquí unha mostra dese concepto de estudo en 3º e 4º: a diglosia.

Imos ler esta nova e deseguido porémonos mans á obra.


O traballo para desenvolver nesta segunda metade do trimestre consistirá en formardes grupos, residentes nas mesmas parroquias, para recoller o inventario de todas aquelas lápidas que estean escritas en galego.

Unha vez dispoñamos de todos os datos das parroquias do concello, elaboraremos un informe global e contrastaremos a nosa información coa que nos achega a noticia xornalística.


E, finalmente, para termos maior información sobre este tema, leamos este artigo de opinión do crego Xaquín Campo Freire.

01/11/13

NOVO PREMIO PARA A LITERATURA GALEGA




Ardalén, o cómic de Miguelanxo Prado, acaba de gañar o Premio Nacional de Cómic







Despois da alegría que nos deu recentemente a poesía co libro de Manuel Ávarez Torneiro, Os ángulos da brasa, agora o cómic volve ao primeiro plano da actualidade.

Parabéns para o autor!!!



Mais que é realmente Ardalén, esta historia ambientada nos Ancares galegos que foi creando ao longo de tres anos!!!!

28/10/13

DESDE ALCAIÁN ATÉ LOU REED

Onte faleceu unha das voces xa clásicas do rock americano, pai do rock alternativo e escritor: LOU REED

A nosa lembranza para a súa xenialidade musical desexándovos que teñades, como di a canción, un PERFECT DAY!



Logo de gozar deste tema, repararemos na lingua do subtitulado e analizaremos as semellanzas e diferenzas entre a representación gráfica do galego e do portugués.

27/10/13

FÚTBOL PARA COMEZAR A SEMANA



O luns é xornada de resaca deportiva ou, mellor dito, futboleira, así que vos deixo por aquí un vídeo para traballármolo na aula. 

A primeira pregunta que vos fará esta profesora "inculta" en termos futboleiros será esta: como se chaman os xogadores deste equipo e cal é a súa orixe?

22/10/13

NOVA MIRADA CRÍTICA PARA "UNHA IMAXE VALE MÁIS"

Hai uns días podiamos ler por aquí o comentario crítico de Luciano Fernández e agora tócalle o turno ao texto expositivo de Luís Bermúdez.

Dúas versións completas, mais, como veredes, con algunha perspectiva contextualizadora diferente.



Este texto pertence ao libro Made in Galiza de Sechu Sende publicado en maio do 2007. Recibiu o premio Ánxel Casal da AGE dese ano e está traducido a varias linguas como o curdo e o turco.

No libro, Sechu Sende acércanos realidades de Galiza a través dos seus ollos; neste relato, co pretexto dunhas fotos, acércanos a realidade cotiá dos últimos cen anos en Galiza. 

A través dun álbum familiar váisenos contando a vida desas persoas e do lugar onde viviron. Os tataravós deixaron unha foto do día da súa voda; a bisavoa deixou cinco fotos deles e do lugar onde vivían; a súa avoa tamén engadiu as súas fotos. 

Con motivo das fotos acércasenos á realidade desta familia e mesmo de Galiza no último século: os tataravós dos que se ten un recordo, o bisavó que encargou as fotos antes de emigrar para a Arxentina, o avó que marchou fuxido da guerra para México e a súa muller envioulle fotos, o mesmo que fixo súa nai cando seu pai marchou emigrado para Suíza.

As fotos son unha memoria para as persoas que marcharon e co tempo son un recordo para os descendentes, para a familia e tamén para o mundo no que se vivía e que vai cambiando e, ás veces, se non se impide, incluso desaparece.

Podemos dividir o texto en varias partes; a primeira coincide co parágrafo inicial, onde a narradora nos presenta o álbum de fotos familiar. Na segunda parte, que comprende os nove seguintes parágrafos, as mulleres das distintas xeracións da familia van completando o álbum; podo intuír que se pode tratar dunha narradora, pois son as mulleres da familia as que completan o álbum. A terceira parte é un desexo do futuro do narrador ou narradora. Na cuarta e última parte,os tres últimos parágrafos, a nai no leito de morte cóntalle unha historia e despois entrégalle o álbum dicíndolle que nunca foi dela, senón que é da xeración futura como comprobará cando llo entregue á súa propia filla.

Neste texto a voz narradora cóntanos a historia da súa familia e do seu lugar onde os personaxes principais son as mulleres, as que quedan na casa coidando da familia e do entorno, pois os homes tiveron que marchar de Galiza por diferentes motivos.

A narración está en primeira persoa, pois cóntase mediante un personaxe protagonista. Este personaxe é omnisciente, coñece a realidade da historia e o que senten os personaxes.

O texto é unha descrición do álbum de fotos e as fotos que aparecen nel. As frases empregadas son curtas como tamén o son os parágrafos. As descricións son concisas e ao mesmo tempo expresan todo o necesario para darnos a coñecer a realidade física e a realidade emocional. O autor fai un uso da adxectivación precisa coa intención de transmitirnos ideas e emocións; por exemplo para transmitirnos a antigüidade, di que as fotos dos tataravós teñen un fondo gris, as da bisavoa nun fondo branco e negro e as da súa nai xa en cor. 
 
Para describir a paisaxe utiliza adverbios de cantidade; nun primeiro momento a montaña estaba inzada de castiñeiros, despois xa hai menos vacas e menos castiñeiros e xa aparecen algúns piñeiros e eucaliptos.

Neste texto Sechu Sende fai unha semblanza no cambio do rural galego, o cambio da paisaxe provocada polas persoas e como estas defenden o seu no momento en que está en perigo a súa terra. Neste momento en Coristanco pasa algo parecido, pero, en vez dunha canteira queren poñer unha mina de ouro que vai dar moita riqueza durante dez anos. Eu creo que “non é ouro todo o que reloce”, a mina é moi contaminante porque para separar o ouro usan o cianuro e, ademais, vai ser a ceo aberto, polo que afectará aos campos de cultivo e as explotacións gandeiras. Tampouco creo que dea moito traballo, pois a maioría dos empregados serán técnicos cualificados de fora. Explico isto porque nós, como a protagonista, tamén estamos intentando botalos.

Tamén descubrimos ao longo de toda a narración que no transcorrer das décadas en Galiza tívose que emigrar, esta era unha emigración forzosa porque aquí había moita miseria.

Agora mesmo, como non hai traballo, a xente comeza a emigrar novamente, en moitos casos como no relato só vai o home, pero tamén marchan as familias enteiras.

21/10/13

REPASAMOS A CANTIGA DE AMIGO

Imos rematando coa análise da cantiga de amigo, así que é bo momento para repasarmos os seus trazos identificativos neste texto de Martín Códax.

 Ay Deus, se sab' ora meu amigo
com' eu senneira estou en Vigo!
E vou namorada.

Ay Deus, se sab' ora meu amado
com' eu en Vigo senneira manno!
E vou namorada.

Com' eu senneira estou en Vigo,
e nullas gardas non ei comigo!
E vou namorada.

Com' eu senneira en Vigo manno,
e nullas gardas migo non trago!
E vou namorada.

E nullas gardas non ei comigo,
ergas meus ollos que choran migo!
E vou namorada.

E nullas gardas migo non trago,
ergas meus ollos que choran ambos!
E vou namorada.


Acompañádevos da delicada interpretación musical de Paulina Ceremuzynska...




AI FLORES DO VERDE PINO, D. DINÍS


13/10/13

"UNHA IMAXE VALE MÁIS"

Seguramente a lectura deste relato de Sechu Sende nos axudou a reflexionar sobre a evolución das xeracións familiares e mais a mudanza do medio natural e non só debido ao paso do tempo.

Superada a primeira proba iniciática para nos adentrarmos no mundo do comentario de texto, imos deixar constancia daquel que nos pareceu o máis completo e reflexivo.

Os parabéns a todo o alumnado de 4º que participou nesta tarefa traballando o proceso a partir de múltiples rascuños que finalmente, tras sucesivas correccións, deron o seu froito nun texto persoal definitivo.

Parabéns para Luciano Fernández polo seu traballo e grazas por nos permitir partillalo publicamente aquí.

Quedamos coas palabras de Luciano tiradas á luz da lectura de "Unha imaxe vale máis", relato pertencente ao libro Made in Galiza de Sechu Sende. Non perdades fío...




 “Unha imaxe vale máis”

 Esta curta narración pertence ao libro Made in Galiza escrito por Sechu Sende (Padrón, 1972) e publicado pola editorial Galaxia en 2007. Ese mesmo ano, as editoriais galegas déronlle o premio “Ánxel Casal” ao mellor libro do ano. Graváronse vídeos basados en fragmentos deste libro, publicáronse cómics e ata guías de lectura.
           
 Neste relato cóntase a historia dun álbum  familiar, que foi pasando de xeración en xeración e no que hai fotos moi antigas e outras recentes. Na maioría das fotos aparecen os donos do álbum no momento no que se tirou a foto, mais hai fotos nas que aparece unha paisaxe. En teoría as fotos retratan o mesmo lugar, mais, certamente, ese lugar non parece o mesmo debido aos cambios feitos nel polos humanos. Ao final do relato cóntase unha pequena historia dunha muller e o seu álbum, que creo que quere lembrar a importancia dos recordos sobre os bens materiais. Tamén destaca a importancia da muller como transmisora do legado familiar, xa que o álbum pasa sempre de nai a filla.

Creo que o tema principal desta narración é ese, a importancia dos recordos. Isto demóstrase en feitos como que todas as xeracións desa familia foron deixando o álbum aos seus descendentes, o que nos di que non queren olvidar os seus antepasados e, moito menos, os seus recordos. O tema tamén se manifesta de forma clara no relato final.

 A estrutura narrativa deste relato é uniforme (lineal), xa que creo que todas as partes teñen o mesmo nivel de interese, como ocorre en moitas historias deste tipo. Este texto divídese en tres partes:
  
Ao meu parecer,  a introdución recollería soamente o primeiro parágrafo, xa que nel nos introduce no que se vai falar no resto do relato.
 
O nó serían os dez seguintes parágrafos, ata que empeza a historia que a nai lle contou un día á narradora. Penso isto porque nestes dez parágrafos coméntase todo o relacionado co álbum, como as fotos que posúe, como son esas fotos, etc.

Por último, o desenlace serían os catro últimos parágrafos, onde se conta a historia da muller que preferiu gardar o álbum cos seus recordos antes que os seus bens materiais e cando a nai lle deu o álbum á súa filla, neste caso, a narradora.
  
En canto aos personaxes, opino que o protagonista é o álbum, xa que todos os feitos xiran en torno a el e fálase continuamente del ou das fotos que contén. A personaxe secundaria nesta historia creo que é a  muller que actualmente ten o álbum, é dicir, a narradora. Tamén aparecen outros personaxes, como os antepasados da familia. O papel dos antepasados é un papel moi parecido ao que cumpriron os antepasados de moitas familias na realidade: os homes tiñan que emigrar para buscar traballo ou eran destinados a ir á guerra, e as mulleres quedaban coidando da casa e dos fillos. Os tataravós tamén teñen un papel máis concreto que o resto de antepasados non teñen, xa que  foron eles os que tiveron a idea do álbum e os que o comezaron.
  
A voz narradora asígnalle ás mulleres a función de transmitir de xeración en xeración o legado familiar, neste caso o álbum. Deste xeito, tamén transmiten os recordos e lembranzas da familia.
  
En canto ao espazo, eu diría case con total seguridade que é Galiza. Baséome principalmente na paisaxe, xa que me parece a galega, debido a que fala de prados, muíños, vacas, castiñeiros e algunha montaña, o que me recorda a moitas aldeas galegas. Tamén hai outros aspectos totalmente diferentes que me axudaron, como o da emigración, xa que os homes das distintas xeracións da familia da que se fala na historia emigraron a Bos Aires, México ou Suíza, que eran destinos onde emigraban galegos moi frecuentemente. 

En canto ao tempo externo, eu diría que é moi actual, pola paisaxe que hai nas últimas fotos que tiraron, xa que xa hai eucaliptos e hai menos castiñeiros e menos vacas, e tamén di que xa viñeron escavadoras e intentaron abrir unha canteira; pola contra o tempo interno presenta unha evolución clara e prolongada, xa que comeza na xeración dos tataravós, hai cen anos máis ou menos e remata na época actual.
  

Prodúcese unha evolución en paralelo do espazo e do tempo, xa que os cambios que se observan desde a primeira imaxe ata a última son froito da man do home. Estes cambios ocorreron de forma moi similar na realidade, polo que se podería datar, de forma moi aproximada, a época na que viviu cada xeración.
  
Eu creo que os tataravós comezaron o álbum con vinte ou trinta anos, no ano 1900 máis ou menos. Os bisavós empezarían a colar as fotos no álbum no ano 1925. Os avós, entre dez e quince anos despois, máis ou menos no 1935 ou no 1940. Os pais no ano 1960 aproximadamente, ata que a nai morreu e lle deixou o álbum á súa filla, quen o posúe actualmente. Estas datas son aproximadas, aínda que se poden  intuir por algún acontecemento real histórico, como a Guerra Civil Española, do 1936 ao 1939, que fixo que moitos homes tivesen que fuxir a outros países para non ter que loitar. Este é o caso do avó da narradora, que fuxiu a México, polo que podemos aproximar a data dunha forma bastante precisa. Tamén podemos intuír a data na que viviu a xeración dos tataravós porque a principios do século XX foi cando máis se emigrou a países de  América, sobre todo a Buenos Aires, en Arxentina, ou a lugares cercanos a ese, como fixo o bisavó da narradora. Por outra banda, o pai da narradora emigra a Suíza, e cando máis xente emigrou a Suiza foi entre os anos 1950 e 1970 máis ou menos, o que tamén nos permite coñecer esta data. 

A voz narradora está en primeira persoa, e creo, como xa dixen, que é a muller da familia que posúe actualmente o álbum. Creo que hai un exemplo no relato co que se demostra que é a narradora e máis quen posúe o álbum: “Cando miña nai acabou de contarme a historia, deume o álbum”.
  
A narradora trata o tema desde un punto de vista subxectivo, debido a que está totalmente involucrada no contido do relato. Isto obsérvase en exemplos como: “É un álbum especial”, xa que utiliza un adxectivo valorativo; “seguramente”, xa que utiliza ou adverbio que indica certeza; e a que creo que é a máis clara: “Gustaríame pensar”.
  
Analizando o aspecto formal, atópanse moitas descricións, xa que se describen as persoas que saen nas fotos do álbum e sobre todo as paisaxes e os cambios que sufriron debido á man do home co paso do tempo. Aparecen tamén algúns adxectivos, que a narradora utiliza para describir algunha imaxe: “son alegres nun branco e negro algo triste”. Hai un caso no que tamén utiliza o adxectivo para manifestar a súa opinión: “é un álbum especial”. Aparecen tamén algunhas comparacións, xa que a narradora compara rasgos físicos dela con rasgos dalgunha das súas antepasadas. Tamén se compara a paisaxe co paso dos anos.
  
O escritor deste relato emprega unha linguaxe sinxela, que non é difícil de entender. Aparecen poucas palabras de significado complexo, polo que creo que o autor escribiu este relato para que todos o puidesen ler e entender. Hai conectores temporais, como por exemplo “e despois”, que son moi frecuentes en textos narrativos. Tamén aparece a anáfora na palabra “foto”, que se repite moito ao longo de todo o texto. Creo que se repite tanto para recalcar esa palabra e darlle importancia, e penso que tamén lle dá máis fluidez e rapidez ao texto.
  
O ritmo narrativo é fluído, xa que non se detén demasiado en ningunha parte nin en ningún feito concreto, polo que pode narrar un amplo período de tempo en poucas liñas.
  
Na miña opinión, nesta narración búscase manifestar a importancia dos recordos, como se observa en varias partes do texto. Creo que tamén se busca, aínda que nun papel máis secundario, criticar os cambios, moitas veces excesivos, que fai o ser humano no medio natural.

DESPEDIDA